
Bu zor günlerde kendinizi ve sevdiklerinizi korumak kadar işinizi ve çalışanlarınızı korumak da hayati önemde. İşinizin en az zarar görmesi için yapmanız gerekenleri bu yazıda okuyabilirsiniz.
(Mümkünse) Çalışanları Evlerine Gönderin
Birçok kaynaktan teyit edebileceğiniz üzere, salgından hem bireysel hem de toplumsal olarak en az etkilenmek için bir süre sosyal mesafeyi korumak ve evlerden çıkmamak gerekiyor. Evden çalışabilecek herkesi (daha doğrusu işyerinde fiziksel olarak bulunması hayati olmayan herkesi) evine gönderin. Hem insani ve doğru olan budur, hem de aksi durumda hukuki sonuçlarla karşılaşabilirsiniz. Sağlık, tıbbi malzeme, gıda vb. kritik bir ürün/hizmet üretiyorsanız, evden çalışamayacak personeliniz için maske ve dezenfektan tedarik edin, kişisel güvenlik ekipmanlarını tamamlayın.
SAAS Dahil Dijital Çözümler Kullanın
Çeşitli nedenlerle fiziksel olarak bir araya gelme zorunluluğunu ortadan kaldıran onlarca ürün ve hizmet bulabilirsiniz. Tasarım, insanlar arası iletişim, İK, finans, hukuk gibi birçok fonksiyon uzaktan ve dijital olarak kolaylıkla yerine getirilebilir. Bu çözümleri kullanmak hem salgının daha da yayılmasına engel olacak, hem de orta vadede sizin için daha karlı ve sürdürülebilir olacaktır. Ayıracağınız bütçe ve zaman için pişman olmayacaksınız.
Nakit Akışınızı Planlayın
Faaliyetiniz muhtemelen haftalarca aksayacak, ülke ekonomilerinin normale dönmesi aylarca, belki de yıllarca sürecek. Bu nedenle tahsilat ve ödeme dengeniz iyi olmalı. Borçlarınızı uzun döneme yaymaya, tahsilatlarınızı hızlandırmaya çalışın. Borçlularınız ve alacaklılarınız da aynısını yapmaya çalışacağından müzakereye, taviz vermeye ve bazı alacaklarınızı ötelemeye de hazır olun. Nakdinizin azalacağı zamanlar için uzun vadeli finansal enstrümanlar bulmalısınız. Borç/kredi alacaksanız kısa vadeli ödemelerinizi uzun vadeli borçlanma ile finanse edip yine kısa veya orta vadeli tahsilatlarınızla geri ödemelisiniz. Tersi finansal felaket olur.
Devlet ve Banka Desteklerinden Yararlanın
Hem devlet hem de bankalar ardı ardına destek ve teşvik önlemleri açıklıyorlar. Uygun olduğunuz hepsinden yararlanmaya çalışın. Vergi ve faiz indirimleri, taksit ötelemeleri, destek ödemeleri vb. bu dönemde finansal olarak sizi biraz rahatlatacak ve nefes almanızı sağlayacaktır.
Kamu ve Özel Tüzel Kişiliklerle Sözleşmelerinizi İyi Yönetin ve Mücbir Sebep Kontrolü Yapın
Bu dönemde halen yürürlükte olan ve size yükümlülükler getiren ticari sözleşmeleriniz mutlaka vardır. Bu yükümlülükleriniz, Kamu ile 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu kapsamında, diğer tüzel kişiliklerle de Borçlar Kanunu kapsamında muacceldir. Yükümlülüklerinizi salgın nedeniyle işlerinizin aksamasından, çalışanlarınızın görevlerini yerine getirememesinden, finansal durumunuzun kötüleşmesinden veya benzeri bir sebeple yerine getiremiyor olabilirsiniz. Bu sebepler bazı durum ve sözleşmelere göre mücbir sebep iken (hukukta görevin, taahhüdün ve sorumluluğun yerine getirilmesine engel teşkil edebilecek nitelikte ve elinizde olmayan haller), bazılarına göre değildir. Yani sözleşmelerinizi yerine getiremediğiniz için olumsuz hukuki sonuçlarla karşılaşabilirsiniz. Kaçınmak için hukukçulardan profesyonel destek alın.
Çalışanlarınızın Hak ve Sözleşmelerine Dikkat Edin
Salgın döneminde çalışanlarınızın işine son vermek insanlık dışıdır ve yıllarca hatırlanacağından emin olabilirsiniz. Yanı sıra, çeşitli krizlerde işçi çıkaran şirketlerin orta ve uzun vadede bekledikleri sonuçları alamadıklarını ve finansal olarak daha da kötüye gittiklerini ortaya koyan çeşitli araştırmalar bulunuyor. Bozulan finansal durumunuz tüm çalışanlarınıza maaş vermenize imkân tanımıyorsa, “kısa çalışma ödeneği” gibi kanuni haklarınızdan faydalanabilir ya da çalışanlarınızla birlikte benzer çözümler bulabilirsiniz. Yine hukukçulardan profesyonel destek alabileceğiniz bir başka konu da budur.
Tedarik Zincirinizi ve İhracat Pazarlarınızı Çeşitlendirin
Küresel bir krize dönüşen bu salgından çıkardığımız derslerden biri de hem tedarikte hem de ihracatta riski dağıtma gerekliliği oldu. Uçuşlar durdu, sınırlar ve fabrikalar kapandı. Tüketiciler evden çıkamaz oldu. Belki satışlarınız durdu, belki de üretim için gerekli hammadde veya aramalı alamıyorsunuz. Bu krize hazırlıksız yakalandıysanız bile sonraki benzer krizler için hazırlık yapın. Potansiyel tedarikçi sayınızı arttırın, alternatif üreticiler bulun. Satış için farklı pazarlara girme planları geliştirin.
Küresel Resesyona ve Stagflasyona Hazır Olun
Salgının insanlar üzerindeki etkisi birkaç ay içerisinde ortadan kalksa bile endüstriler ve ülke ekonomileri üzerindeki, yani toplamda küresel ekonomi üzerindeki etkilerinin yıllarca sürebileceği konusunda çoğu uzman hemfikir. Ekonomilerdeki ve istihdamdaki azalma -resesyon-, bunlara bağlı üretimdeki azalmanın yarattığı fiyat artışından kaynaklı stagflasyon -resesyon ile enflasyonun aynı anda görüldüğü durum- yıllarca sürebilir. Hazırlıklarınızı buna göre yapmalısınız. Bu noktada da profesyonel danışmanlık almayı düşünebilirsiniz.
Döviz Riskinizi Azaltın
Global parasal genişleme döviz fiyatlarını aşağı mı çekecek, yoksa resesyon ve risk yukarı mı itecek öngöremiyoruz. Türkiye CDS indikatörü de yüksek seyrediyor. Bu da kur riskinizin yüksek olduğunu gösteriyor. Özellikle üretim ve/veya finansman maliyetleriniz döviz cinsinden, gelirleriniz ise TL cinsinden ise finansal yapınız çok kırılgan olabilir. Döviz cinsinden gelir üretmek için yeni pazarlar bulmak en etkili ve cazip stratejiyse de bu atmosferde bunu gerçekleştirmek zor olabilir. Döviz hedge enstrümanlarını kullanmak daha kolay uygulanabilir başka bir yöntemdir.
Dönüşüme Hazır Olun
Salgın, hayata bakışımızı değiştirdiği gibi iş yapış tarzlarımızı da kökten değiştirecek. Birkaç hafta içinde ofissiz çalışma, 3D baskıyla yerinde ve anında ölçekli üretim, yıllara değil haftalara sığan ileri teknoloji ar-ge gibi kavramlar hayatımıza girdi. Her ne kadar bilindik kavramlarsa da görece küçük bir topluluk tarafından kullanılırken genel iş yapış normlarına dönüşmek üzereler. Değişim ve dönüşümün neleri kapsayacağını kimse öngöremese de hangi endüstride ve hangi pozisyonda olursanız olun işinizin değişeceği kesin.
Kıvılcım Çaylı
Comments